ORAO là một Data-agnostic cross-chain oracle được xây dựng trên Polkadot. ORAO cung cấp nhiều loại dữ liệu được bảo mật với tốc độ cao trong thời gian thực.
Dự án cung cấp mọi thứ từ dữ liệu tài chính, thời tiết đến kết quả của các trận bóng đá, hoặc đặt vé máy bay.
Cấu trúc Giao thức dữ liệu (Data Protocol) của ORAO sẽ hỗ trợ nhiều tiện ích tuyệt vời bên ngoài hơn là chỉ ở lại việc cung cấp giá một cách đơn giản , các mảng được bao gồm:
Chúng ta đều biết những ưu điểm tuyệt vời của Blockchain và Smart contract, tuy nhiên, nó vẫn tồn tại 1 mặt hạn chế khá rõ ràng.
Bản thân các blockchains không có cách nào để lấy thông tin từ bên ngoài đời thực. Vì vậy, khái niệm Oracle ra đời, nền tảng Oracle cho phép điều này xảy ra mà không yêu cầu bạn phải tin tưởng vào nhà cung cấp dữ liệu.
Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề mà các nền tảng oracle trước đó đã không giải quyết được:
Khi không gian blockchain và tiền điện tử phát triển, rõ ràng là sẽ không có một chuỗi nào sẽ là chuỗi liên quan và duy nhất cho các hợp đồng thông minh và thị trường dữ liệu.
Trong khi Ethereum đang dẫn đầu thị trường và phiên bản ETH 2.0 sẽ giảm bớt các vấn đề về phí và tắc nghẽn. Vì vậy, các nền tảng oracle chỉ hoạt động trên Ethereum đơn giản là vì không thể cạnh tranh trong một thị trường nơi dữ liệu phải di chuyển giữa các blockchains.
Đặc biệt là thiếu sự hỗ trợ cho Polkadot, cái mà ORAO kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ trong vài năm tới do khả năng mở rộng và tính liên kết vượt trội của nó.
Hầu hết các nền tảng oracle đều hỗ trợ các sản phẩm dữ liệu rất hạn chế, thường là nguồn cấp dữ liệu giá, với một số ít hỗ trợ dữ liệu tài chính khác.
Để oracles có được sự phát triển chưa từng có trong quá trình tiếp cận và khả năng của các hợp đồng thông minh, nó bắt buộc phải hỗ trợ một loạt các sản phẩm dữ liệu(data product).
Ví dụ như các dữ liệu từ dự báo thời tiết hoặc những kết quả của các trận đấu khúc côn cầu đến xác minh thảm họa và trì hoãn chuyến bay
Mặc dù hầu hết các nền tảng oracle đều có hệ thống danh tiếng( reputation systems ), nhưng việc thực hiện hệ thống hiện tại chỉ hỗ trợ các hình phạt phản ứng – những kẻ tấn công có thể xây dựng điểm danh tiếng(reputation score) tốt và bỏ qua thời gian cho đến khi họ tìm thấy cơ hội cung cấp dữ liệu sai vào thời điểm quan trọng, thường là nguồn cấp dữ liệu giá giả để thu lợi hợp đồng thông minh định giá tài sản không chính xác.
Có thể thấy trong mảng Oracle Chainlink đang là một tượng đài-đối thủ khá nặng kí, cùng với đó là Brand Protocol, và DOS. Tuy nhiên, các dự án đi đầu trong mảng này, sớm để lộ ra những khuyết điểm trong quá trình vận hành:
Link-một nhà cung cấp dữ liệu cải thiện điểm danh tiếng ( reputation score) của họ bằng cách nhận và hoàn thành các công việc , hoàn thành các lệnh nhanh chóng và bằng cách stake 1 số lượng lớn token Link.
Tuy nhiên, bởi vì lượng token stake khá lớn, họ sẽ có rủi ro mất trắng nếu bị phát hiện các hành động bán các dữ liệu giả, và họ sẽ có nguy cơ bán tháo token nếu mạng lưới có danh tiếng xấu(bad reputation).
Chainlink đã mang lại cho người mua dữ liệu sự tin tưởng cao vào dữ liệu họ mua, nhưng đã có một vài sự đánh đổi ngoài ý muốn. Các nhà cung cấp dữ liệu bị phạt vì không thực hiện các lệnh thậm chí là spam lệnh, điều này có thể buộc các nhà cung cấp phải lựa chọn giữa việc trả phí mạng cao, khiến họ mất tiền hoặc từ bỏ yêu cầu, phạt điểm danh tiếng (reputation score ) của họ.
Vào tháng 8 năm 2020, mạng Chainlink đã bị tấn công bằng các cuộc spam kéo dài khiến các nhà cung cấp dữ liệu mất hơn 700 ETH trong vài giờ để bảo vệ điểm danh tiếng của họ (reputation scores).
Dự án này cũng có một hệ thống danh tiếng( reputation system), nhưng nó không phải là hệ thống mà người tiêu dùng có thể tương tác trực tiếp. Nhiều nhà cung cấp dữ liệu được chọn ngẫu nhiên để xử lý bất kỳ truy vấn nào. Các thành viên độc hại và không hoạt động quá mức sẽ mất lượng token stake của họ.
Để tránh tác động của con người lên hệ thống, DOS lựa chọn ngẫu nhiên các nhà cung cấp dữ liệu, tuy nhiên, nếu các nhà cung cấp dữ liệu cùng đạt được sự đồng thuận phủ nhận các ý kiến với bạn, thì các token của bạn sẽ biến mất.
Đối với các yêu cầu dữ liệu mà chỉ có một câu trả lời hợp lý , bất kỳ sự sai lệch ( deviation ) nào so với câu trả lời đúng sẽ bị đưa vào tình trạng nghi ngờ.
Tuy nhiên, cách tiếp cận này cũng hạn chế DOS Network Oracles cung cấp dữ liệu khá ngắn gọn, với rất ít chỗ cho các yêu cầu mà câu trả lời có thể thay đổi một chút độ từ giây này sang giây tiếp theo.
Hệ thống cũng yêu cầu nhiều nhà cung cấp dữ liệu thực hiện việc thu thập và tính toán dữ liệu giống nhau, đòi hỏi một lượng đáng kể công việc lãng phí, dư thừa sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của mỗi nhà cung cấp dữ liệu và tăng chi phí cho người mua.
Dự án này không có hệ thống danh tiếng truyền thống(Reputation system). Thay vào đó, họ cho phép những stakers yêu cầu bất kỳ dữ liệu nào được cung cấp, điều này dẫn đến như 1 “phiên toà” với những stakers như 1 người bồi thẩm đoàn và với lượng stake của họ sẽ xác định lợi thế biểu quyết của mỗi người.
Để ngăn những kẻ tấn công có lợi thế về tiền có thể mua đủ quyền biểu quyết để đánh cắp các bản thử nghiệm, họ đang thực hiện trì hoãn thời gian để bắt đầu đặt cược và unstake.
Đặc biệt, điểm quan trọng ở ORAO là họ cũng đang sử dụng bonded curve để tạo và bán các mã thông báo phụ cụ thể được stake để trở thành nhà cung cấp dữ liệu.
Điều này có nghĩa là một kẻ tấn công có nhiều thế lực mạnh về tài chính sẽ phải trả giá ngày càng cao cho mỗi token mà họ cần để đảm bảo quyền biểu quyết của mình, khiến việc tham gia mạng chỉ để tấn công nó là không thực tế và tốn kém.
Tuy nhiên, điều đó cũng có nghĩa là những người tham gia trung thực muốn tham gia vào hệ sinh thái phải trả cùng một mức giá ngày càng tăng đó, đây là một sự chuyển giao tài sản không thể tránh khỏi từ tất cả những người mới tham gia sang những người cũ.
Mặc dù cách tiếp cận này rất phổ biến với những người chấp nhận rất sớm, nhưng nó không thể không đấu tranh để đạt được sự chấp nhận với một thị trường đang trưởng thành
Để giúp mọi người hiểu hơn về các ưu thế của ORAO đối với các đối thủ của họ, mình xin phép được cung cấp các hình ảnh so sánh giữa ORAO và các đối thủ của dự án
Orao đã lấy một hệ thống danh tiếng (reputation system) từ các dự án như Chainlink và DOS , nó đánh giá các nhà cung cấp dữ liệu dựa trên các yếu tố như độ mới của dữ liệu được cung cấp, tỷ lệ hoàn thành đơn đặt hàng, hoàn thành nhiệm vụ nhanh chóng, v.v.
Nhưng thông qua Data Protocols, dự án cũng có thể đánh giá các nhà cung cấp trên dữ liệu bình thường hóa và thông qua việc khai thác Machine Learning , ORAO có thể làm cho hệ thống danh tiếng( reputation system) của nó chủ động hơn là phản ứng.
Ở các nền tảng khác, nếu các kẻ tấn công có thể có lợi ích từ các thủ đoạn tấn công của mình nhiều hơn so với việc bị thiệt hại vì bị tịch thu các token đã stake, thì họ sẽ thực hiện các thủ đoạn tấn công ấy bằng cách xây dựng điểm danh tiếng tốt( reputation score) thông qua việc cung cấp các dữ liệu giả.
Tuy nhiên, hệ thống của ORAO phân tích dữ liệu khi nó được đưa vào và ngay cả những nhà cung cấp dữ liệu dày dạn kinh nghiệm cũng không được tin tưởng một cách mù quáng nếu dữ liệu họ cung cấp đi quá nhiều so với kết quả đầu ra gần nhất
Khi dữ liệu được truyền qua một oracle trên ORAO, nó được chuẩn hóa để tuân thủ một trong các Giao thức dữ liệu(Data Protocol) được xác định trước . Ví dụ: một yêu cầu chung cho trạng thái giao dịch Bitcoin sẽ trả về:
Nhưng tất nhiên, dữ liệu tài chính đã được bao phủ bởi nhiều nền tảng oracle khác. Tuy nhiên, ORAO cung cấp một loạt các Giao thức Dữ liệu(Data Protocols) được xác định trước, cho phép các thị trường dữ liệu cho tất cả các loại thông tin.
Ví dụ: hợp đồng thông minh bảo hiểm có thể cần yêu cầu dữ liệu môi trường từ các cảm biến môi trường cục bộ. Truyền một mạng rộng, hợp đồng thông minh có thể nhận được những điều sau:
Tất nhiên, có một số thông tin dư thừa ví dụ người mua cần 1 thông tin về địa lý của 1 vùng và có thể không cần cả giá trị nhiệt độ và độ ẩm( dư thừa) nhưng vẫn nhận được tất cả các dữ liệu về vùng đó. Vì vậy, có thể yêu cầu nhiều hơn hoặc ít thông tin hơn.
ORAO hỗ trợ việc tạo các Giao thức Dữ liệu(Data Protocols) mới khi nhu cầu được xác định. Có thể có nhu cầu xác minh thông tin ngẫu nhiên như nhân vật nào sẽ đóng vai chính trong một bộ phim nào đó.
Để hiển thị phạm vi các Giao thức dữ liệu của chúng tôi, chúng tôi đã tạo một Giao thức cho mục đích chính xác này – kết nối với IMDB để lấy thông tin từ cơ sở dữ liệu của họ theo yêu cầu.
Một trong những vấn đề ORAO được tạo ra để giải quyết là sự phụ thuộc của các nền tảng oracle trước đó vào các hệ thống danh tiếng (reputation systems) mà tin cậy các nhà cung cấp dữ liệu cho đến khi họ thực sự bị bắt cung cấp thông tin sai lệch.
Mặc dù các hệ thống này yêu cầu các nhà cung cấp đặt stake token mà họ có thể bị mất, nhưng luôn có nguy cơ kẻ tấn công đầu tư thời gian vào việc đảm bảo danh tiếng tốt, sau đó nằm chờ cơ hội để lừa.
Ví dụ như một hợp đồng thông minh thực hiện sai quyết định, cho phép kẻ tấn công ăn cắp các khoản tiền có giá trị lớn hơn số tiền mà họ bị mất như một hình phạt cho việc nói dối.
Giải pháp của ORAO là sự ra đời của Machine Learning. Sử dụng TensorFlow, ORAO có thể duy trì mạng lưới trong việc tính toán điểm tin cậy một phần dựa trên hiệu suất trong quá khứ, nhưng cũng dựa trên độ tin cậy của dữ liệu được cung cấp dựa trên giá trị của chính dữ liệu đó.
ORAO được đánh giá dựa trên bối cảnh của dữ liệu tương tự được cung cấp trong quá khứ, cả bởi dữ liệu cụ thể đó nhà cung cấp dữ liệu và dữ liệu gần đây do người khác cung cấp.
Các mạng thần kinh(neural nets) của ORAO được các nhà phát triển của ORAO đào tạo ban đầu, sử dụng dữ liệu lịch sử và các nguồn đáng tin cậy. Điều này cho phép mạng lưới thần kinh đánh giá công bằng các nhà cung cấp dữ liệu ngay từ ngày đầu tiên, bao gồm các nhà cung cấp cho Giao thức dữ liệu mới có thể chưa có đối thủ cạnh tranh.
Lưu ý rằng đây không phải là dịch vụ oracle do chính ORAO cung cấp, nó chỉ đóng vai trò là xương sống để đảm bảo độ tin cậy và sự tin cậy trên một nền tảng mà các Giao thức dữ liệu mới dự kiến sẽ xuất hiện theo thời gian.
Hệ thống danh tiếng(reputation system ) của ORAO được thiết kế để tạo ra một gradient. Nghĩa là, nó không chỉ đơn giản là gộp các nhà cung cấp dữ liệu thành ‘tốt’ và ‘đáng tin cậy’ / không đáng tin cậy mà còn mạng lưới thần kinh của ORAO đánh giá các nhà cung cấp dựa trên những thứ như độ tươi mới-sạch của dữ liệu đang được truyền trực tuyến.
Nói cách khác, nếu một nhà cung cấp dữ liệu có ping cao hơn đáng kể so với những nhà cung cấp khác, thì điểm của họ sẽ thấp hơn một chút vì dữ liệu họ cung cấp không tối ưu.
Tất nhiên, đối với đại đa số người mua nhận được dữ liệu lỗi vài giây sẽ không phải là vấn đề, đặc biệt là không tính đến thời gian mà 1 block được tạo ra hoặc nếu dữ liệu được yêu cầu không nhạy cảm về thời gian. Kết quả của một trận đấu khúc côn cầu đã hoàn thành sẽ không thay đổi.
Tuy nhiên, đối với một số người mua, những khác biệt nhỏ cũng có thể quan trọng. Với nhu cầu lan rộng này, hệ thống danh tiếng(reputation system) của ORAO cho phép người mua dữ liệu đặt ngưỡng điểm tối thiểu mà nhà cung cấp phải đáp ứng để thực hiện yêu cầu của họ.
Đồng thời, mạng lưới được thiết lập để kết nối người mua với nhà cung cấp dữ liệu rẻ nhất phù hợp với tiêu chí của họ. Kết quả là, một thị trường được tạo ra nơi các nhà cung cấp dữ liệu chất lượng cao nhất có thể tính phí nhiều hơn cho các dịch vụ của họ.
Trong khi các nhà cung cấp ít được tối ưu hóa hơn vẫn có thể cạnh tranh để giành được những người mua không sẵn sàng trả phí chênh lệch cao hơn.
Không giống như một số mạng lưới oracle, các nhà cung cấp dữ liệu Orao có lượng stake lớn hơn không nhận được sự thúc đẩy không công bằng cho danh tiếng của họ thông qua lượng token mà họ stake, thay vào đó các nhà cung cấp được đề xuất trong mỗi cấp được sắp xếp theo lượng stake của họ – lượng stake nhiều hơn dẫn đếnkhả năng hiển thị nhiều hơn.
ORAO tin rằng đây là sự thỏa hiệp tối ưu giữa việc khuyến khích các nhà đầu tư lớn giữ toàn bộ lượng stake của họ và bảo vệ những người tham gia mạng nhỏ hơn khỏi những người giàu có kiểm soát mạng lưới.
Nếu một staker nhỏ hơn đang cung cấp dữ liệu tốt hơn bạn thì số lượng staking cao hơn cũng không làm danh tiếng của bạn sẽ tăng. Tuy nhiên vẫn tồn tại một động lực để giữ lượng của bạn ở dạng hiển thị nhiều hơn trong mỗi cấp.
Với sự phát triển bùng nổ của blochain, và đặc biệt là trong vài năm gần đây, việc các nền tảng oracle chỉ hỗ trợ một chuỗi duy nhất đã trở nên không thể kiểm soát được. Một trong những hạn chế hạn chế nhất trên các nền tảng trước đó là họ đã chọn một chuỗi (Điển hình là Ethereum) và xây dựng để các thánh thần chỉ hoạt động trên một chuỗi đó.
ORAO tin rằng Ethereum có một tương lai mạnh mẽ. Nhưng ETH sẽ không bao giờ là layer cơ sở có liên quan duy nhất, đặc biệt là với phí mạng leo thang và với Ethereum 2.0 vẫn còn nhiều năm nữa mới có thể giảm bớt tắc nghẽn trên chuỗi gốc.
Đó là lý do, ORAO được xây dựng trên Polkadot, nơi ORAO sẽ chạy một parathread. Điều này cho phép ORAO đảm bảo các hoạt động và chuyển tiền xuyên chuỗi nhanh nhất có thể, an toàn nhất và mở rộng quy mô tốt nhất.
Thông qua khả năng tương tác nguyên bản của Polkadot, ORAO có thể triển khai các cổng oracle trên Ethereum, Cosmos, EOS và bất kỳ các blockchain nào khác khi nhu cầu từ thị trường tăng.
Hiện tại, blockchain phổ biến nhất để phát triển dApp là Ethereum (Xem sự bùng nổ gần đây trong các ứng dụng DeFi) – được ORAO hỗ trợ một cách tự nhiên ngay từ đầu.
Tuy nhiên, với những khó khăn về mở rộng quy mô và phí mạng cao hiện đang trải qua trên Ethereum
ORAO tin rằng nhu cầu đối với oracles cũng sẽ tăng lên trên các blockchain khác và bằng cách định vị chính ORAO trên Polkadot, Orao sẽ dễ dàng mở rộng bất cứ nơi nào có nhu cầu.
• Gây quỹ: $100,000
• Gía $0.001
• Pre-Seed Lock-up: 7.5% của TGE, 7.5%/month
• Gây quỹ: $270,000
• Gía: $0.003
• Seed Lock-up: 7.5% của TGE, 7.5%/month
• Phân bổ: $360,000
• Gía: $0.006
• Strategic Round Lock-up: 10% at the TGE, 10% per month
• Gây quỹ: $360,000
• Gía: $0.009
• Private Sale Lock-up: 15% của TGE và 15%/tháng, 10% vào tháng cuối cùng
• Phân bổ: $125,000
• Gía: $0.015
• Lock-up: 15% của TGE và 15%/tháng and 10% vào tháng cuối cùng
• Vốn cá nhân: Theo tỷ lệ
Đánh giá tổng quan dự án theo thang điểm Low-Medium-Good. Mình cho dự án này là Medium vì các lý do sau:
• Dự án ORAO khắc phục các khuyết điểm của các đối thủ của họ ở mảng ORACLE.
• ORACLE là một mảng rất quan trọng, là cầu nối giữa CRYPTO và đời thực. Trong bối cảnh CRYPTO đang trên đà phát triển, việc kết nối giữa Crypto và đời thực là việc hiển nhiên. Vì vậy các dự án trong mảng Oracle vẫn còn khá tiềm năng để đầu tư.
• Tuy nhiên, do dự án còn mới, và đội ngũ partner, và advisor ẩn danh cũng là một điểm trừ của dự án.
• Có thể thấy, mặc dù BNB, DOT, NEO,…. Ra đời và có nhiều tiện ích hơn ETH nhưng cũng không thể hoàn toàn thay thế ETH được. ORAO cũng thế, có thể khắc phục các khuyết điểm của LINK, BAND,… nhưng không thể nói ( không chắc chắn 100%) nó sẽ đè bẹp các đối thủ của nó trong tương lai.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Thanh Bình đã có cuộc trả lời phỏng vấn…
Trong thời đại số hóa ngày nay, thông tin là một trong những tài sản…
Không cấm nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tham gia sân chơi trái phiếu…
Thông tin từ Tổng cục Thuế cho thấy tình trạng nhiều cá nhân kinh doanh,…
Kết quả 16,15 tỷ USD đạt được trong nửa đầu tháng 10 đã đưa tổng…
hị trường AI của Việt Nam năm 2023 có giá trị là 547,1 triệu USD…